Chuyển đổi số trong ngành bán lẻ vẫn còn bỏ trống
Khi nói đến số hóa ngành bán lẻ, cũng như việc áp dụng các dịch vụ fintech (công nghệ tài chính) cho nhóm đối tượng là người tiêu dùng liên quan đến lĩnh vực này tại Việt Nam, có thể nhận ra ngay sự khác biệt của kênh hiện đại so với kênh truyền thống.
Đó là kênh hiện đại được số hóa tốt hơn khi ứng dụng các dịch vụ fintech nhiều hơn. Thế nhưng, hiện nay kênh truyền thống vẫn đang thống trị với hơn 85%. Vì sao?
Vẫn chưa khai thông
Thực tế hiện nay cho thấy, với đặc thù văn hóa, địa lý của Việt Nam, đã tạo điều kiện cho kênh bán lẻ truyền thống của các hộ kinh doanh cá thể vẫn tiếp tục chiếm vị thế thống trị. Ngay cả khi sự phát triển bùng nổ của kênh bán lẻ hiện đại trong những năm gần đây, thị phần của kênh bán lẻ truyền thống vẫn chiếm đến 85%. Hiện ở Việt Nam có khoảng 4.000 cửa hàng tiện lợi, khoảng 300 siêu thị và đại siêu thị, trong khi số điểm bán lẻ truyền thống/tạp hóa có đến 1,5 triệu.
Với khoảng 80% nhãn hàng tại thị trường bán lẻ Việt Nam trị giá 220 tỷ USD, đang phân phối hàng hóa thông qua các kênh gián tiếp, tức không thể giao trực tiếp hay truy cập dữ liệu bán hàng trực tuyến đến các điểm bán lẻ và người tiêu dùng cuối.
Có nghĩa, khoảng 1,5 triệu điểm bán lẻ truyền thống nói trên không tiếp cận được giá cả nhất quán, chương trình ưu đãi trực tiếp từ các nhãn hàng, nguồn vốn lưu động để hỗ trợ kinh doanh. Ngay cả các kênh hay phương tiện thanh toán hiện đại và tiện lợi, vẫn chưa được trang bị số hóa thông qua các dịch vụ fintech cho nhóm đối tượng đông đảo này.
Hay bất chấp sự phát triển mạnh mẽ của ngành ngân hàng và xu thế không tiền mặt tại Việt Nam, hiện vẫn có đến 70% người Việt Nam chưa có tài khoản ngân hàng hoặc chưa tiếp cận được các dịch vụ ngân hàng cần thiết. Một trong những nguyên nhân do tỷ lệ phân bổ chi nhánh ngân hàng trên đầu người tại Việt Nam còn thưa thớt hơn nhiều so với các nước. Cụ thể, tại Việt Nam hiện độ phủ là 3,9 chi nhánh ngân hàng trên 100.000 người, trong khi tại Thái Lan con số tương ứng là 11,7, Malaysia 10,2, Indonesia 16,2, Nhật Bản là 34,1. Chưa kể rất nhiều thương hiệu ngân hàng và chi nhánh ngân hàng hiện chủ yếu tập trung tại các tỉnh thành lớn.
Với bối cảnh thị trường được nêu ở trên, rõ ràng cần có những nền tảng hệ sinh thái công nghệ đa dạng, có chiều sâu về chuyên ngành và đáng tin cậy giúp thúc đẩy nhanh hơn tiến trình số hóa ngành bán lẻ (đặc biệt là kênh bán lẻ truyền thống), kèm theo việc áp dụng các dịch vụ fintech bổ trợ và thúc đẩy trong hệ sinh thái này.
Hay nói nôm na, thị trường bán lẻ đang cần nền tảng hệ sinh thái công nghệ chuyển đổi số (CĐS) chuyên sâu cho ngành bán lẻ + B2B fintech platform. Trong khi đó thị trường fintech tại Việt Nam chủ yếu bị chi phối bởi những công ty fintech hoạt động theo mô hình B2C, để lại nhiều không gian và cơ hội cho B2B & B2B2C fintech.
Kỳ vọng và mong muốn của fintech
Thực tế trong 4-5 năm trở lại đây, có nhiều doanh nghiệp lớn đã đầu tư rất mạnh vào công cuộc CĐS cho ngành bán lẻ tại Việt Nam. Đây thực sự là dấu hiệu rất tốt, dù việc này hiện chưa có tác động đến các hộ kinh doanh cá thể, chủ tạp hóa – những đối tượng tương đối lớn tuổi và ít gần gũi và quen thuộc với trào lưu CĐS hay thương mại điện tử.
Bởi lẽ, đặc thù trong ngành phân phối bán lẻ truyền thống tại Việt Nam, cơ bản vẫn đang phụ thuộc rất nhiều vào các nhà phân phối, nhà bán sỉ, địa bàn phân phối… Vì thế, các nền tảng công nghệ hay định vị CĐS trong ngành bán lẻ nếu có (và đang có) yếu tố sung đột với những bên hay yếu tố vừa nêu, sẽ không được ủng hộ và gặp rất nhiều trở ngại khi triển khai.
Bên cạnh đó, các kênh thanh toán đa dạng, tiện lợi, đặc biệt các gói tài chính phù hợp hỗ trợ cho việc kinh doanh của các đối tượng trong ngành bán lẻ trong công cuộc CĐS, chưa thực sự được để ý và kết hợp một cách hợp lý và hiệu quả, nên đang hoạt động khá đơn lẻ.
Chúng tôi là một trong những công ty fintech hàng đầu ở Việt Nam thành lập năm 2016, với mô hình kinh doanh độc đáo B2B2C, trọng tâm phục vụ các điểm bán lẻ trải dài trên khắp cả nước, CTCP Finviet đã và đang tham gia cũng như quyết tâm góp phần vào công cuộc CĐS cho ngành bán lẻ Việt Nam. Theo đó, Finviet xây dựng và cung cấp nền tảng hệ sinh thái công nghệ đa dạng và có chiều sâu cho tất cả các bên tham gia, trong chuỗi phân phối bán lẻ từ M2C và kết hợp cùng các dịch vụ B2B & B2B2C fintech, để tạo ra lợi ích rõ ràng cho các bên và tăng tính kết dính.
Finviet hiện là một trong số ít fintech Việt Nam có hệ sinh thái công nghệ hoàn chỉnh với các dịch vụ ví điện tử ECO, hệ thống quản lý kênh phân phối công nghệ 4.0 kết nối không giới hạn, hỗ trợ vốn kinh doanh cho các điểm bán, ECO delivery giao nhận hàng hóa, 7ADS quảng cáo OOH, 7PAY cổng thanh toán di động, điểm chấp nhận thanh toán QRcode.
Do vậy cũng như nhiều doanh nghiệp fintech khác, Finviet rất mong đợi tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ, các sở ban ngành nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các mảng kinh doanh của Finviet nói riêng, và fintech hỗ trợ kênh phân phối doanh nghiệp-hộ kinh doanh/đại lý-khách hàng M2C/B2B2C nói chung.
Thí dụ, sớm nghiên cứu, ban hành các nghị định về thanh toán xuyên biên giới, dịch vụ đại lý ngân hàng, để Finviet có thể tham gia sâu rộng, thúc đẩy quá trình CĐS của nền kinh tế theo chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tăng cường năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và phát triển bền vững đất nước.
Hiện cả nước có khoảng 1,5 triệu điểm bán lẻ truyền thống/tạp hóa, là dư địa lớn cho công cuộc CĐS trong lĩnh vực bán lẻ. Do vậy các doanh nghiệp fintech rất mong được sự hỗ trợ từ Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ và các ban, ngành.
HUỲNH TRỌNG THẬN, Giám đốc điều hành Finviet
Xem thêm bài viết về sự kiện có sự góp mặt của Finviet: Chuyển đổi số trong tài chính ngân hàng: Không làm ngay sẽ bị loại khỏi cuộc chơi – Báo Sài Gòn Đầu Tư Tài Chính